Łączna wartość środków finansowych przekazanych już inwestorom z Funduszu Spójności wynosi blisko 5,4 mld zł.

Najwięcej środków z unijnego Funduszu Spójności przyznano na realizację 83 projektów drogowych. Łączna kwota środków, wynosząca ponad 9,4 mld zł, stanowi ok. 104 proc. zakwalifikowanych do sfinansowania kosztów. Jak dowiedzieliśmy się w Ministerstwie Infrastruktury, wynika to z obecnie wyższej wartości niektórych kontraktów niż szacowana na etapie ubiegania się o środki z Funduszu Spójności. Różnica ta ma być pokryta z budżetu państwa.

Blisko 5,1 mld zł zyskają projekty związane z modernizacją i rozbudową infrastruktury kolejowej.

Do końca września 2008 roku zakończono osiem inwestycji finansowanych przez Fundusz Spójności na różnych etapach ich realizacji. Rozliczone zostały projekty Warszawskiego Węzła Transportowego (w tym dwóch obwodnic stolicy), 91-kilometrowego odcinka autostrady A2 pomiędzy Strykowem i Konotopą, a także zakończona już modernizacja drogi krajowej nr 50 na odcinku Sochaczew - Grójec. Na końcowe rozliczenie czeka jeszcze pięć innych inwestycji. Najważniejsze z nich to oddane do użytku dwa fragmenty autostrady A2 o łącznej długości 34 km (część trasy Konin - Łódź) oraz 19-kilometrowy odcinek A4 pomiędzy Kleszczowem i Sośnicą. Zamknięte zostały też projekty budowy kolejnego fragmentu A4 Zgorzelec - Krzyżowa (51 km) oraz modernizacji linii kolejowej E-65 na odcinku Warszawa-Gdynia.

- Zgodnie z harmonogramem perspektywy finansowej 2004-2006 ostateczne rozliczenie tych projektów ma nastąpić do końca 2011 roku - wyjaśnia Monika Bieniaszewska, dyrektor Departamentu Funduszu Spójności w Ministerstwie Infrastruktury. - Jednak ze względu na to, iż wnioski o płatności końcowe zostały skierowane do Komisji Europejskiej już w czerwcu bieżącego roku, zdecydowana większość, bo ok. 80 proc. środków, powinna wpłynąć na konta beneficjentów już w 2010 roku.

Na inwestorów czeka już kolejna pula unijnych środków pomocowych w ramach Funduszu Spójności. Komisja Europejska w perspektywie finansowej 2007-2013 zatwierdziła dla Polski kwotę ok. 61,3 mld zł. To o ponad cztery razy więcej niż obecnie realizowany program na lata 2004-2006. Eksperci mają jednak wątpliwości, czy uda się je w pełni wykorzystać. Największe obawy budzą głównie inwestycje drogowe i kolejowe, na które ma być przeznaczone aż 83 proc. wszystkich środków. Adrian Furgalski, dyrektor w Zespole Doradców Gospodarczych Tor w Warszawie: - Wykorzystanie ich w granicach 80-90 proc. będzie dużym sukcesem. Brak ustawy środowiskowej dopasowującej polskie przepisy do norm unijnych opóźni bowiem rozpoczęcie wielu z nich. Nie będzie bez niej możliwe również finansowanie nowych inwestycji z Funduszu Spójności - dodaje.

Stawka jest wysoka, bo w grę wchodzi szereg zadań związanych z przygotowaniami do Euro 2012. Najważniejsze z nich to oddanie do użytku w całości autostrad A1 i A4, a także dróg ekspresowych S7 Gdańsk - Rabka oraz S8 łączącej Wrocław z Warszawą i biegnącej do granicy z Litwą w Budzisku. Do piłkarskich mistrzostw Europy ma się również zakończyć modernizacja połączeń kolejowych, m.in. Gdynia - Zwardoń, Warszawa - Poznań oraz Warszawa - Łódź, a także linii tramwajowych w Katowicach, Krakowie, Łodzi, Poznaniu, Trójmieście, Warszawie i Wrocławiu.